Hipokalsemi hastaneye yatırılan hastalarda en sık karşılaşılan elektrolit bozukluklarından biridir. Laboratuvarlarda genellikle serum total kalsiyum ölçümü yapılmasına rağmen, kalsiyumun aktif formu iyonize kalsiyumdur (iCa). En doğru iyonize kalsiyum değerleri için; plazma total kalsiyum, total protein ve albumin konsantrasyonundaki değişiklikleri göz önüne alan düzeltmelerin yapılması gerekmektedir. Biz de çalışmamızda rutinde sıklıkla kullanılan total kalsiyum ölçümü ile tespit edilen hipokalseminin altın standart yöntem olan iyonize kalsiyum ölçümünün, düzeltilmiş kalsiyum ve iyonize kalsiyum formülleri ile arasındaki ilişkiyi görmeyi amaçladık.

Çalışmada Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi otomasyon sistemine kayıtlı total kalsiyumu 8 mg/dL altında aynı anda iyonize kalsiyum, total protein ve albumin sonuçları olan 422 (Kadın %43 ve Erkek %57) veri değerlendirildi. Düzeltilmiş kalsiyum = Total Kalsiyum + [0.8 × (4.0 – Albumin)] ve İyonize Kalsiyum (Zeisler metodu) = [(6 × Total Kalsiyum) – (Total Protein × 3)] / (Total Protein + 6) formülleri ile hesaplandı.

Ölçülen total kalsiyum değerleri ile ölçülen iyonize kalsiyum ve Zeisler metodu ile hesaplanan iyonize kalsiyum sonuçları arasında korelasyon bulunamadı. Total Kalsiyum ve düzeltilmiş kalsiyum değerleri arasında korelasyon katsayısı r=0.71, %95 güven aralığı 0.6619–0.7545 olarak hesaplandı (p<0.001). Total kalsiyumu 8 mg/dL’nin altında bulunan 422 sonucun 341 (%81) tanesinin iyonize kalsiyum değerlerinin de 1 mmol/L’nin altında olduğu gözlendi. Sadece 120 (%28.4) sonucun total kalsiyum, iyonize kalsiyum, düzeltilmiş kalsiyum ve hesaplanmış iyonize kalsiyum sonuçlarının hipokalsemiyi gösterdiği bulundu.

Hipokalsemide, klinik açıdan asemptomatikten hayatı tehdit eden durumlara kadar büyük değişiklikler görülebilir. Total kalsiyum ölçümleri özellikle kritik hastalarda albümin konsantrasyonundan ve asit-baz dengesi bozukluklarında oluşabilecek değişikliklerden dolayı hatalı değerlendirmelere neden olabileceği için, gerekli düzeltmelerin yapılması gerekmektedir.